به گزارش جارنیوز به نقل از شفاف

احمد حقیقی:ترافيك بزرگراه تمامي ندارد، خودروها با حركت لاك پشتي پشت سر هم قطار شده اند، راننده هاي كلافه نا اميدانه بوق خودروها را به صدا در مي آورند اما گشايشي در كار نيست، راننده جواني كه از شدت گرما صورتش سرخ شده از سواري خود پياده مي شود و علت ترافيك را از سرباز وظيفه اي كه خودروها را هدايت مي كند، جويا مي شود. سرباز مي گويد تصادف مهلكي رخ داده و ماشين هاي امدادي در حال عمليات امداد و نجات هستند.

دقايقي بعد منظره وحشتناكي كام مسافران را تلخ مي كند . ظاهرا يكي از خودروها در تلاشي نافرجام براي سبقت ، با خودرو مقابل شاخ به شاخ شده و ... رد خون جاده را پوشانده، آن طرفتر چهره راننده ناكام را با ملحفه كثيفي پوشانده اند. جا به جا روي زمين سكه و اسكناس رهگذران خودنمايي مي كند. پليس ، رانندگاني را كه سرعت خودروهاي خود را براي تماشاي تصادف كم كرده اند،‌  هدايت مي كند. گره ترافيك اما بازشدني نيست ...‌
 

جاده هايي كه بوي مرگ مي دهد

اين حقيقت كه كشور ما بالاترين آمار مرگ و مير ناشي از تصادفات جاده اي را به خود اختصاص داده بر كسي پوشيده نيست . طبق آماري كه پزشكي قانوني از حوادث رانندگي در كشور منتشر كرده ،‌فقط در دهه 80 خورشيدي ، بيش از 241 هزار نفر از هموطنان جان خود را در تصادفات رانندگي از دست داده اند. طبق آمار ديگري هر 25 دقيقه يك نفر از هموطنان به علت سوانح ترافيكي در خون خود مي غلطد

باز هم آمار مي گويد در حاليكه متوسط مرگ و مير حوادث ترافيكي در جهان 15 مورد در 100 هزار نفر برآورد مي شود ،‌در كشور مااين آمار بر 30موردمرگ و مير در هر 100 هزار بالغ مي شود. بدين ترتيب با احتساب آمار سردار اسكندر مومني فرمانده پليس راهور ناجا كه حاكي از 800 هزار تصادف جاده اي در طول سال است ؛ كشور ما رتبه نخست مرگبارترين حوادث جاده اي جهان را به خود اختصاص مي دهد. از اين رو با توجه به ابعاد بزرگ فاجعه ،‌به نظر مي رسد تشكيل ستاد بحران براي بررسي معضل حوادث ترافيكي ضروري است.

طبق آمار پليس راه كشور ،‌در روزهاي پاياني مردادماه سال جاري و تعطيلات عيد سعيد فطر 645 فقره تصادف رانندگي در كشور رخ داده كه 90 مورد آن منجر به فوت شده است. سرهنگ رضا سلبي رئيس مركز فرماندهي و كنترل ترافيك پليس راهنمايي و رانندگي اعلام كرد: در چهار روز پاياني مرداد ماه 107نفر در تصادفت رانندگي جان باخته اند و 891 نفر مجروح شده اند. فقط در روز شنبه 28 مرداد ماه 34 نفر از هموطنان قرباني حوادث جاده اي شده اند. اين مقام مسئول در پليس راهور ناجا عمده دلايل تصادفات رانندگي را عدم توجه به جلو ، انحراف به چپ و خستگي و خواب آلودگي راننده عنوان كرد.

در سالهاي پاياني دهه 70 و اويل دهه 80 خورشيدي نزديك به 4ميليون خودرو در سراسر كشور ،  تردد مي كرد، اما به فاصله يك دهه، اين تعداد خودرو با رشدي تصاعدي بالغ بر  13 ميليون دستگاه شد.ظرفيت جاده هاي كشور اما همپاي اين رشد خيره كننده توسعه نيافت.از سوي ديگر عطش بازار براي خودرو ،مسئولان را برآن داشت تا به هر نحو ممكن درصدد پاسخگويي به تقاضاها  باشند،‌در نتيجه كيفيت فداي كميت شد و در سايه افرايش توليد ،‌مرغوبيت كالا رنگ باخت. همچنين با رشد بالاي جمعيت در دهه 50 و 60 خورشيدي و رسيدن كودكان ديروز به سن جواني ، ناگهان در دهه 80 تقاضا براي خريد خودرو و رانندگي به يك ارزش و مطلوبيت براي نسل جوان تبديل شد و پيامدهاي اين تقاضاي زيادپس از چندي خودنمايي كرد.

 افزايش ترافيك ،‌آلودگي مضاعف هوا ،‌تبديل شدن خيابان ها به پاركينگ خودروها و البته افزايش حوادث ترافيكي. مهندس عليرضا پورمند با قبول چند وجهي بودن عوامل موثر درحوادث ترافيكي ،‌افزايش مرگ و مير ناشي از اين حوادث را از بعد فني فني خودرو مورد توجه قرار مي دهد. او مي گويد: با توجه به دولتي بودن خودروسازها و بازار بي رقيب و پر عطش داخلي ،‌اين شركت ها نيازي به ارتقا وبروز رساني فناوري توليدات خود نمي بينند و از فروش محصولات خود مطمئن هستند و اين در حاليست كه بسياري از توليدات آنها از فناوري روز دنيا بي بهره است.اين كارشناس خودرو با اشاره به دو خودروي پر متقاضي توليد داخل مي گويد: فناوري خودروي پرايد به سالهاي ابتدايي دهه 80 ميلادي بازمي گرددو خودرو پژو 405 هم محصول سال 1988 ميلادي است!

اين كارشناس فني خودرو تصريح مي كند: در حال حاضر ايمني سرنشين حرف اول را در صنعت خودروسازي دنيا مي زند ،‌به طوريكه با مشاهده كوچكترين نقصي در سيستم ايمني ،‌برندهاي معتبر خودروساري جهان محصولات فروخته شده خود را جمع آوري مي كنند،‌اما خودروهاي وطني علي رغم نقص هاي متعدد كماكان در جاده ها جولان مي دهند.رضا نيلي كارشناس حمل و نقل از زاويه ديگري  عوامل موثر در حوادث ترافيكي را مورد توجه قرار مي دهد.او مي گويد : بسياري از جاده هاي كشور عمري بيش ار 5 دهه دارند و متناسب با خودروهاي آن زمان طراحي شده اند، اما حالا چندين برابر آن سالها خودرو توليد شده و جاده ها كشش اين حجم از عبور و مرور را ندارند.

اين كارشناس ارشد حمل و نقل اضافه مي كند: جاده 59 معروف به جاده چالوس يكي از پرترددترين جاده هاي كشور است كه در سال 1312خورشيدي مورد بهره برداري قرار گرفته و اكنون دهه هشتم عمر خود را سپري مي كند، يا جاده هراز كه طبق آمار فقط در ايام نوروز حدود 4ميليون  سفر را ميزباني مي كند، دهه پنجم عمر خود را پشت سر مي گذارد كه طبيعي است به علت عدم كشش اين حجم از عبور و مرور ، اين دو جاده مهم به پرتصادف ترين جاده هاي كشور تبديل شده اند.

طبق آمار در بيش از 70 درصد حوادث ترافيكي نقش عامل انساني محرزاست و عدم توجه به جلو ، تغيير ناگهاني مسير ، انحراف به چپ ، سرعت غير مجاز و خواب آلودگي راننده از جمله عوامل اصلي تخلفات حادثه آفرين به شمار مي آيد.كارشناسان  ضعف آموزش و مهارتهاي رانندگي را از جمله  دلايل اصلي خطاهاي انساني مي دانند و مي گويند با آموزش صحيح رانندگان و جدي انگاشتن قوانين راهنمايي و رانندگي مي توان تا حدود زيادي از نقش عامل انساني در حوادث ترافيكي كاست.

مهندس عليرضا پورمند كه در سطور بالا با ديدگاه هاي كارشناسي وي آشنا شديد در مورد نقش بالاي خطاهاي انساني در حوادث ترافيكي مي گويد:سرفصل هاي آموزش رانندگي بايد مورد تجديد نظر قرار بگيرد زيرا در آموزشگاه ها ، اصول مهم رانندگي به فراگيران آموخته نمي شود. براي مثال نحوه رانندگي در جاده هاي كوهستاني يا در شرايط برف و باران و هواي نامساعد يا حتي الزامات رانندگي در شب به فراگير آموزش داده نمي شود و همه رانندگي به چند جلسه آموزش ابتدايي در كوچه پس كوچه هاي شهر محدود مي شود و نهايتا فراگيران بدون كسب مهارتهاي لازم ، گواهي نامه مي گيرند.

 مهندس پورمند مي افزايد: آموزشگاه هاي رانندگي حتي مسائل فني پيش پا افتاده را به فراگيران آموزش نمي دهند طوريكه هنرجوي رانندگي نمي داند وقتي خودرو پنچر مي شود بايد چه كار كند! رضا نيلي كارشناس ارشد حمل و نقل اما مشكلات زير ساختي را  در بروز خطاهاي انساني موثر مي داند. او مي گويد : ناهمخواني ظرفيت جاده ها با تعداد خودروها نقش غير قابل كتماني در افزايش خطاهاي انساني دارد. نيلي مي افزايد: اگر واقع بين باشيم در مي يابيم كه به علت ظرفيت كم جاده ها بسياري از رانندگان براي در امان ماندن از ترافيك بويژه در تعطيلات مجبورند ساعات طولاني رانندگي كنند ، يا اينكه شب ها يا صبح زود به جاده بزنند كه همين موضوع خستگي مفرط و خواب آلودگي راننده و در نتيجه حوادث ترافيكي را در پي دارد. او مي گويد : باشروع تعطيلات سيل مسافران در جاده هاي كم ظرفيت و  و ناايمن  به راه مي افتد و متاسفانه با علم به عدم كشش جاده ها براي ميزباني اين حجم زياد خودرو ،‌ اين سفرها تبليغ مي شود اما كسي مسئوليت پيامدهاي آن را نمي پذيرد.

همانطور كه اشاره شد همپاي رشد تصاعدي تعداد خودروها ،‌ جاده هاي كشور گسترش نيافته و همين موضوع بر حجم مشكلات و حوادث ترافيكي افزوده است.سيد جواد زماني كارشناس آسيب هاي اجتماعي و سخنگوي كميسيون اجتماعي مجلس هشتم در گفت و گو با شفاف ضمن تاييد آثار مثبت سفر در روحيه و كارآمدي شهروندان مي گويد:با توجه به ظرفيت محدود جاده ها و حجم زياد خودروها ، تشويق مردم براي سفرهاي برون شهري چندان منطقي نيست وتا زماني كه ظرفيت سازي نكرده ايم  نبايد سفرهاي برون شهري با خودروهاي شخصي را تبليغ كنيم و به جاي آن بهتر است  اگر مي خواهيم مردم را به مسافرت دعوت كنيم براي استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومي آنان را مجاب كنيم.