«پل لئونارد نیومن» متولد ۲۶ ژانویه ۱۹۲۶ از بزرگترین بازیگران تاریخ سینما محسوب میشود كه نقشآفرینی او در فیلمهای گنگستری همچنان در اذهان زنده است.
او در هفت سالگی برای اولینبار در اجرای تئاتر «رابین هود» در مدرسه بهروی صحنه رفت. نیومن در جنگ جهانی دوم در نیروی دریایی آمریكا خدمت كرد، اما بهعلت ابتلا به كوررنگی از خدمت سربازی معاف شد.
نیومن برای اولینبار در سال ۱۹۵۳ در نمایشی به نام «پیک نیک» به روی صحنه تئاتر رفت و بعد از این نمایش بود که با کمپانی برادران وارنر قراردادی امضا کرد و اولینبار با فیلم «جام نقرهای» در سال ۱۹۵۴ وارد دنیای هنر هفتم شد.
پس از آن با فیلم «كسی آن بالا مرا دوست دارد» (۱۹۵۶) و در ادامه با فیلم «گربه روی شیروانی داغ» (۱۹۵۸) نقش مقابل الیزابت تیلور را بازی كرد. در دهه ۵۰ «مارلون براندو» سرشناسترین چهره سینمای آمریکا و جهان بود، اما اصول حرفهای كه وی به آن اعتقاد داشت، موجب شد او در هر فیلمی بازی نکند. بههمین جهت تهیهکنندگان بهدنبال چهرههایی شبیه او بودند تا بتوانند جایگزین او كنند.
پل نیومن از معدود بازیگرانی بود كه دوره گذار هالیوود از دهه ۵۰ به دهههای ۶۰ و ۷۰ را با موفقیت گذراند. «تابستان گرم طولانی»، «تیرانداز چپدست»، «پسرها دور پرچم جمع شوید»، «فیلادلفیاییهای جوان»، «بیلیاردباز»، «نغمههای پاریسی»، «پرنده شیرین جوانی»، «هاد»، «نوع تازهای از عشق»، «هارپر»، «لوک خوشدست»، «بوچ کسیدی و ساندنس کید»، «پیروزی»، «گاهی پنداری بزرگ»، «پول توجیبی»، «نیش» و «آسمانخراش جهنمی» از معروفترین فیلمهای این دوره زمانی بودند كه پل نیومن در آنها نقشآفرینی داشت.
نیومن علاوهبر بازیگری، در عرصه فیلمسازی نیز فعال بود و چهار اثر بلند سینمایی از جمله «راچل راچل»(۱۹۶۸) ، «تاثیر اشعه گاما بر گلهای همیشه بهاری مردی در ماه» (۱۹۷۲)، «باغوحش شیشهای» و «بازی موش و گربه» را ساخت.
آخرین نقشآفرینی پل نیومن در سینما در سال ۲۰۰۳ رقم خورد كه در فیلم جاده پردیشن» نقش مقابل تام هنكس را بازی كرد و در سال ۲۰۰۷ رسما از دنیای بازیگری خداحافظی كرد.
نیومن در عرصه فعالیتهای انسان دوستانه نیز فعال بود و به پناهندگان در كوزوو و چندین كشور دیگر كمكهای میلیون دلاری انجام داد. او از مخالفین جدی جنگ ویتنام بود كه «ریچارد نیكسون» را برای حمله به این كشور مورد انتقاد قرار داد.
در ژوئن ۲۰۰۸ زمانی كه نیومن برای كارگردانی اجرای تئاتر«موشها و آدمها» جان اشتاینبك آماده میشد، پزشكان از ابتلای وی به سرطان ریه خبر دادند. وی روز ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۸ در سن ۸۳ سالگی درگذشت.
پل نیومن طی چند دهه فعالیت سینمایی ۱۰بار نامزد جایزه اسكار بهترین بازیگر نقش اول شد كه تنها یكبار در سال ۱۹۷۸ برای فیلم «رنگ پول» این عنوان را كسب كرد. البته آكادمی اسكار جایزه انسان دوستانه(۱۹۸۷) و جایزه اسكار افتخاری (۱۹۸۹) را به وی اعطا كرد.
وی در سال ۱۹۶۲ جایزه بافتا و در سال ۱۹۹۵ جایزه خرس نقرهای برلین را برای بهترین بازیگری گرفت. نیومن در سال ۱۹۵۸ بهترین بازیگر جشنواره كن انتخاب شد و چهار جایزه بهترین بازیگر مرد گلدن گلوب در كارنامه افتخارات سینمایی او دیده می شود.
مرور دوباره پیامهای تسلیت و ابراز احساسات بزرگان دنیای سینما پس از درگذشت این بازیگر فقید هالیوود خالی از لطف نیست؛ «جورج كلونی»، بازیگر نامآشنای هالیوود و سفیر صلح سازمان ملل گفت: «نیومن همهچیز را نه فقط برای ما بازیگران، بلكه برای همه فراهم كرد.»
«رابرت ردفورد»، همبازی «پل نیومن» در فیلمهایی چون «بوچ كسیدی و ساندنس كید» و «نیش» گفت: «لحظههایی هستند كه در قالب جمله نمیتوان احساسات را بیان كرد. من دوست واقعیام را از دست دادم. زندگی من و این كشور با وجود او جلوه دیگری داشت.»
«سالی فیلد»، دیگر بازیگر مشهور هالیوود كه در فیلم «فقدان رذالت» با «نیومن» همبازی بود نیز در جملاتی گفت: «بسیار خوشبختم كه با او آشنا شدم. جهان با وجود او خوشتر بود.»
«دانیل كراگ» كه در «جادهای به سوی تباهی» در كنار «پل نیومن» ایفای نقش داشت نیز اظهار كرد: «او یكی از بزرگترین بازیگران تاریخ سینمای جهان و مردی خوشچهره بود. با مرگ او، یك عصر بازیگری به پایان رسید.»
«ویكتوریا پرینسیپال»، همبازی «نیومن» در فیلم «قاضی روی بین» نیز گفت: «نیومن عرصه بازیگری را برای بسیاری از ما هموار ساخت. سخاوت او برای همه آنهایی كه او را میشناختند، آشكار و برای آنها الهامبخش بود.»
«دان گلیكمن»، رییس انجمن سینمای آمریكا در پیامی به مناسبت درگذشت ستاره سینمای هالیوود اعلام كرد: «او استاد هنر بازیگری بود. هنرمندی كه مورد احترام بازیگران همعصر خود بود و همه علاقهمندان سینما به او عشق میورزیدند.»
«رابرت فارستر»، نایب رییس "انجمن پل نیومن" كه بیش از۲۵۰ میلیون دلار كمكهای انساندوستانه در جهان داشته است، اعلام كرد: «هنر پل نیومن بازیگری، علاقهاش به رانندگی و عشق او خانواده و دوستانش بودند. اما قلب و روح او به ساخت جهانی بهتر برای همه مردم تعلق داشت.»